Τετάρτη 13 Μαΐου 2009

Περί των τοπικών ιδιωμάτων της Ιθάκης


Έχω ήδη παραθέσει κάποια αποσπάσματα απ' το "Η Γλώσσα της Ιθάκης" του Σπύρου Μουσούρη. Πρόκειται για ένα βιβλίο που γράφηκε αρκετές δεκαετίες πριν και ο σκοπός της παράθεσης κάποιων αποσπασμάτων του, είναι το να αποτελέσουν μία "φωτογραφία" της εποχής που γράφηκε, μια εικόνα στο παρελθόν, σε μια Ιθάκη που πλέον δεν υπάρχει, ή ακόμη κι αν υπάρχει αυτό συμβαίνει σε πολύ μικρότερο βαθμό και κυρίως στη μνήμη και το λόγο των γηραιότερων.

Μας λέει λοιπόν ο συγγραφέας πως ακόμη και εντός ενός μικρού νησιού όπως η Ιθάκη, υπήρχαν διαφορετικά ιδιώματα. Προφανώς, σ' αυτό συνέβαλλε η απομόνωση και η σαφώς μικρότερη δυνατότητα επαφής μεταξύ των κατοίκων διαφορετικών χωριών αναμεταξύ τους ή/και με το Βαθύ.

Για παράδειγμα, στην πόλη της Ιθάκης (Βαθύ) έλεγαν : Θα bάω, θενάρτω, θα gζέρω.
Στα Βόρεια χωριά έλεγαν αντιστοίχως : Θα πάω, θάρτω, δεν ειξέρω.

Όροι άγνωστοι στο Βαθύ :

Διασάκι : Διόρθωμα, φκιάσιμο. Πχ "δεν παίρνει διασάκι".
Κασουλίζω : Τρώγω κρυφά.
Εδεγιά : Εδεπά, εδώ κοντά. Πχ "εδεγιά τό 'βαλα".
Σκλέτζι : Παιχνίδι που παιζόταν στην Ανωή (Ανωγή). Παιζόταν με ένα ξύλο, την εποχή που ανοίγονταν οι λάκκοι απ' τη συλλογή του καλαμποκιού. Έβαζαν το ξύλο στο λάκκο όπως περίπου η τσούρκα.
Κάστρα : Επίσης παιχνίδι της Ανωγής. Αυτό παιζόταν όταν μαγκάνιζαν το λινάρι, το κοπανούσαν δηλαδή στο μάγκανο. Έπαιρναν τα παιδιά λίγο λινάρι, το έκαναν βώλο, στουπί και καθάριζαν κομμάτι κλαδιού αφροξυλιάς απ' την ψίχα. Σχημάτιζαν δηλαδή σωλήνα στον οποίο έβαζαν μέσα το στουπί και όταν το πίεζαν παραγόταν κρότος.

Ακόμη και εκείνη την εποχή, υπήρχαν μνήμες ακόμη περισσότερων διαφορών του απώτερου παρελθόντος οι οποίες όμως είχαν είτε αμβλυνθεί, είτε εξαφανιστεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια: