Αρκετά ενδιαφέρον στο εν λόγω πόνημα το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την περιγραφή του Θιακού γλωσσικού ιδιώματος, είναι το γεγονός πως ο συγγραφέας του χρησιμοποιεί τους αγγλικούς φθόγγους "b", "d" και "g" για να αποδώσει σωστότερα την προφορά των λέξεων, κάτι το οποίο προσωπικά με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο μια και οι ελληνικοί φθόγγοι δεν μπορούν να αποδώσουν κάποιες λεκτικές αποχρώσεις (πχ, η λέξη "κάμπος", ενώ γράφεται με μπ, προφέρεται "b". Κακώς κατά την άποψη μου και το καταλαβαίνουμε αυτό αν δούμε πόσες διαφορετικές προφορές υπάρχουν αν γράψουμε στα αγγλικά : kampos, kabos, kambos) .
Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι οι φθόγγοι αυτοί χρησιμοποιούνται σε όλες τις περιπτώσεις, ακόμη και όταν στην πορεία της φράσης, μία καθ' όλα κανονική φράση, θα διαβαζόταν "χοντραίνοντας" το γράμμα κάποιας λέξης. Για παράδειγμα, η λέξη "καδινάτσος", στη φράση "βάλε καλά τον καδινάτσο" γίνεται "βάλε καλά το gαδινάτσο".
Η παράθεση θα γίνει στα πρότυπα της κατηγοριοποίησης του βιβλίου μια και θεωρώ πως αυτή είναι αρκετά καλή.
Ενδυμασία και υπόδυση
Λάνα : Μάλλινο μαντύλι κεφαλής. Επίσης, μάλλινη κλωστή για κέντημα (πχ, "αγόρασα γε μου μια λάνα να dη φορέσω τα Χριστόεννα". "Πάρε μου τσι λάνες που σού'πα από του Ναπολέων").
Ποδολόα : Κομμάτι ύφασμα που έχει στριφτεί σε σχήμα κουλούρας και τοποθετείται στην κορυφή του κεφαλιού ώστε να μπορέσει η γυναίκα να φορτωθεί τη στάμνα ή κάποιο άλλο βάρος (πχ "δο μου ένα πανί να κάμω μια ποδολόα που θα φέρω τη στάμνα")
Σκορδοποδολόα : Ποδολόα κατασκευασμένη από πλεξίδες σκόρδων, δλδ απ' τα ξερά φύλλα τους. Η διαφορά με την κοινή έγκειται στο ότι η μία (σκορδοποδολόα) είναι από πριν κατασκευασμένη για τον σκοπό αυτό και για πολλές χρήσεις, ενώ η άλλη προχείρως και για την συγκεκριμένη στιγμή.
Τσιπούνι : Εσωτερικό ένδυμα του θώρακα παιδιών και γυναικών (πχ "εγώ δεν ακούω μόδες, πάρι φορώ από μέσα το τσιπούνι μου").
Μιγρέα : Ανδρική ζακέτα/ρεντιγκότα
Πούρσα : Tσέπη.
Σκαλτσούνι : Κάλτσα
Kobi : Κουμπί
Άζουλα : Κόμπιτσα. Αυτή αποτελείται από δύο τεμάχια, την αρσενική και τη θηλυκή.
Σφίgλα : Η κοινή μικρή καρφίτσα
Ασπρόσκουτα : Ασπρόρουχα
Συρταρόλι : Παντόφλα ανοιχτή στο πίσω μέρος.
Σατέμι : Σατέν
Σώμα
Φλοκί : Στρογγυλή τούφα μαλλιού κεφαλής, ενίοτε και μαλλιού για γνέσιμο (πχ "πώς καμαρώνει με κείνο το φλοκί που τσί κρέμεται", "πήρα ένα φλοκί, το έβαλα στη ρόκα και άρχισα να γνέθω")
Αητός : Μαλλί (κεφαλής) που στρίβει ακτινοειδώς.
Στόμας : Στόμα. Στη γενική : του στόμα. (πχ "να μην σωπαίνει διόλου ο στόμας του!").
Κατακλείδι : Η κάτω σιαγόνα. Στην περίπτωση του γάιδαρου το δέσιμο του φίμωτρου, καπιστριού.
Τσόκος : Εξόγκωμα στο μέσο του υνιακού οστού στο πίσω κάτω μέρος της κεφαλής. Επίσης, το πέος.
Σφαή : Ο λαιμός, κυρίως το πίσω μέρος του αλλά και ολόκληρος. Η λέξη βγαίνει φυσικά απ' το ρήμα "σφάζω" και σχετίζεται με την σφαγή των ζώων (πχ "μου πονεί η σφαή μου")
Γούργουρο : Το εμπρός μέρος του λαιμού μετά τους αδένες.
Καρίκι : Το μήλο του Αδάμ
bουρνιδόρος : Το πέος (πχ "σα bεθάνω θα σ' αφήκω το bουρνιδόρο μου κληρονομιά) (σημ. : απίστευτοι οι παλαιότεροι ώρες ώρες!)
Αρκίδια : Όρχεις. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί εδώ (και γι' αυτό συμπεριλήφθη η λέξη αυτή) είναι ότι ενώ το -ρχ- προφέρεται κανονικά σε άλλες λέξεις, πχ έρχομαι, αρχινάω, κλπ, εδώ δεν συμβαίνει.
Ποδάρια : Πόδια
Αρτσίκλα : Ολόκληρο το πόδι. Συνήθως αναφέρεται σε μεγάλα και μακριά πόδια.
Άdζα : Κνήμη, γάμπα (πχ "είδες πως εχοdρήνανε οι άdζες της?").
Έgλιση : Αδένες, ελιές.
Υγιεινή και ομορφιά
Νίβομαι : Πλένω το πρόσωπο μου (πχ "αφού νίφτηκες δεν έριχνες και λίγο νερό στο κεφάλι σου?)
Φκιασίδι : Make up.
bλούτρα ή bλούδρα : Πούδρα
Σπίτι
Κάμαρα : Δωμάτιο
Μετζάος/μετζάο : Το ισόγειο του σπιτιού.
Πορτόνι : Ο πυλώνας μάντρας ή κήπου οικίους (μικρή πορτούλα δλδ).
Πόρτεο : Το εξωτερικό πορτόνι της οικίας.
Μπασά : H είσοδος γενικά
Παρεθύρι : Παράθυρο
Μότζος : Εξώστης
Σκαλούνι : Σκαλοπάτι
bαλαούστρος/bαλαούστρο : Το στήριγμα για να ανέβει κάποιος τη σκάλα.
Αναgαίος/αναgαίο : Απόπατος. Να σημειώσουμε εδώ ότι όπως και σε άλλες περιοχές, αυτός συνήθως ήταν εξωτερικός.
Μαριdιάνα : Ηλιακό ρολόι
Μοροφίντο : Εσωτερικός τοίχος κατασκευασμένος συνήθως από σανίδια απλώς ασπρισμένα ή καλυπτόμενα από τα δύο μέρη με στρώμα αμμοκονιάματος (πχ "οι τοίχοι του σπιτιού δεν έχουνε φόβο αλλά τα μοροφίντα τα φοβάμαι").
Πατερό : Δοκός που υποβαστάζει πατώματα και στέγη.
Αναμινάλε : Παραθυράκι το οποίο εξέχει απ' τη στέγη σαν ξεχωριστός οικίσκος.
bουχαρί : Το μπουρί, ο σωλήνας που βγαίνει ο καπνός της κουζίνας.
Αναφορός : Η τρύπα που βγαίνει ο καπνός της κουζίνας όταν δεν υπάρχει bουχαρί. Συνήθως, ο αναφορός έχει ένα κεραμίδι στην τρύπα το οποίο μόλις σηκωθεί κλείνει η τρύπα και αντιθέτως, όταν γυριστεί προς τα κάτω, ανοίγει.
Αdηγός : Το αυλάκι που σχηματίζεται πίσω απ' το σπίτι όταν αυτό είναι σε πλαγιά βουνού (όπως τα περισσότερα παλιά σπίτια δλδ). Κατόπιν, με την ίδια λέξη εννοούσαν την στενή αυλή, το καντουνάκι πίσω απ' το σπίτι όπου ήταν ο απόπατος, το πλυσταριό ή/και το κοτέτσι. Ατσούπι : O μικρός πλάγιος και χωρίς παράθυρα τοίχος σπιτιού το οποίο έχει αντιθέτως μεγάλη πρόσοψη.
Κλειδωνιά : Κλειδαριά.
Καδινάτσος : Μεγάλος σύρτης για να κλείνουν οι εξώπορτες.
bλουτσούνι : Σιδερένιο εργαλείο το οποίο τοποθετείται στην άκρη του καδινάτσου, περνά αυτόν και την πόρτα και κλειδώνει με κλειδαριά.
Σαγιαδόρος : Μικρός και αδύνατος σύρτης (κυρίως σε εσωτερικές πόρτες).
Φουdραδόρος : Ξύλινος μοχλός που στερεώνει την πόρτα από πίσω αντί σιδερένιου σύρτη (καδινάτσου).
Καδινέλα : Επίμηκες ξύλο. Ιδιαιτέρως, αυτό που στερεώνει απ' έξω τα παραθυρόφυλλα.
Μύλοι : Σιδερένια στηρίγματα των παραθυρόφυλλων όταν αυτά είναι ανοιχτά.
Ρεστέλο : Χαμηλό κιγκλίδωμα σκάλας.
Ταβλάδο : Σανίδωμα πάνω απ' τη σκάλα που σχηματίζει μεγάλο κιβώτιο.
Ρετσέβερη : Η αίθουσα υποδοχής. "Η κάμαρα η ρετσέβερη" = σαλόνι, αίθουσα υποδοχής.
Καβελαριά : To ψηλότερο μέρος της στέγης. Οι στέγες είναι δύο ειδών, αυτές με δύο πλευρές που ενώνονται σε μία καβελαριά (δίρριχτες) ή με τέσσερις πλευρές που ενώνονται σε μία κορυφή (τετράρριχτες). Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν όσα κτίσθηκαν από παλαιούς κατοίκους του νησιού ενώ στη δεύτερη όσα κτίσθηκαν από πρόσφυγες της υπόλοιπης Ελλάδας οι οποίοι πήγαν στο νησί κατά την Επανάσταση του 1821.
Σούγελο : Υδρορροή από λευκοσίδηρο. Αυτά είχαν κατάληξη στις στέρνες.
Φυρίδα : Τετράγωνη τρύπα στον τοίχο, σχηματισμένη είτε από την άκρη δοκού είτε από άλλο λόγο. Η λέξη βγαίνει από το "θυρίδα", το "θ" της οποίας έγινε "φ".
Σταχτοφυρίδα : Το κενό κάτω απ' τη γωνία του μαγειρείου και κάτω απ' το φούρνο όπου ρίχνεται η στάχτη και τα ξύλα.
Λότζα : Σπιτάκι με στέγη που έχει μόνο μία πλευρά, χωρίς καβελαριά δλδ (μονόρριχτο). Τέτοιου είδους κατασκευές υπήρχαν/ουν συνήθως στα κτήματα για να μένουν ζώα ή να φυλάγονται εργαλεία, κλπ.
Παράσπιτο : Μικρό σπίτι πλάι στο μεγάλο. Αχούρι για τα ζώα κοντά στο σπίτι που μένουν οι άνθρωποι.
Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2007
Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2007
Γλωσσικό ιδίωμα
Διάβασα πρόσφατα ένα αρκετά ενδιαφέρον βιβλίο/μελέτη σχετικά με το γλωσσικό ιδίωμα της Ιθάκης, το οποίο ονομάζεται "Η Γλώσσα της Ιθάκης" και εγράφη από τον Σπύρο Μουσούρη. Πρόκειται περί ενός αρκετά παλαιού πονήματος που φθάνει πίσω στην δεκαετία του '20 (το 1925 έλαβε το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό της "Ελληνικής Γλωσσικής Εταιρείας" του έτους εκείνου).
Ομολογώ πως αρκετές εκ των εκφράσεων και λέξεων μου ήταν παντελώς άγνωστες, άλλες δε, χρησιμοποιούνται σχετικά ευρέως θα έλεγα μια και έχω ακούσει να αναφέρονται κι από μη Θιακούς, πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζεται να αναζητηθεί το πώς και γιατί συμπεριλήφθησαν στην έρευνα αυτή μια και ο συγγραφέας αναφέρει ρητώς και κατηγορηματικώς ότι προσπάθησε να συμπεριλάβει μόνον ότι έχει σχέση με το τοπικό ιδίωμα, σε αντίθεση -όπως αναφέρει- με μια άλλη εργασία, αυτήν του Αρχιδούκα της Αυστρίας Σαλβατώρ ("Wintertage auf Itaca. Prag. Druck und Verlag von Heinr. Mercy Sohn") που περιλαμβάνει και κοινές με την υπόλοιπη χώρα εκφράσεις.
Τέλος πάντων, στον χώρο αυτό θα αναφερθούν τόσο όσες εκφράσεις θεωρούνται άγνωστες στο ευρύ κοινό όσο και κάποιες τις οποίες γνωρίζουμε αλλά γράφονται/προφέρονται με διαφορετικό τρόπο. Γενικά μιλώντας, το βιβλίο στηρίχθηκε κυρίως στα λεγόμενα των γερόντων και των γυναικών, των ανθρώπων δηλαδή εκείνων που δεν είχαν φύγει από το νησί και διατηρούσαν -την εποχή εκείνη πάντα- την τοπική ντοπιολαλιά περισσότερο ανόθευτη σε αντίθεση με τους άνδρες, αρκετοί εκ των οποίων άφηναν τον τόπο τους για άλλες πολιτείες και χώρες ως μετανάστες ή ως ναυτικοί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη εκείνη την εποχή η διεθνοποίηση είχε προχωρήσει αρκετά μια και όπως αναφέρει ο συγγραφέας δεν συναντώνταν πλέον ούτε τοπικοί χοροί αλλά ούτε και τραγούδια χορού και τάβλας. Τα περισσότερα δημώδη άσματα είχαν εισαχθεί από την Αιτωλοακαρνανία, τα μόνα ίσως "καθαρά" άσματα είναι ορισμένα μοιρολόγια.
Ομολογώ πως αρκετές εκ των εκφράσεων και λέξεων μου ήταν παντελώς άγνωστες, άλλες δε, χρησιμοποιούνται σχετικά ευρέως θα έλεγα μια και έχω ακούσει να αναφέρονται κι από μη Θιακούς, πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζεται να αναζητηθεί το πώς και γιατί συμπεριλήφθησαν στην έρευνα αυτή μια και ο συγγραφέας αναφέρει ρητώς και κατηγορηματικώς ότι προσπάθησε να συμπεριλάβει μόνον ότι έχει σχέση με το τοπικό ιδίωμα, σε αντίθεση -όπως αναφέρει- με μια άλλη εργασία, αυτήν του Αρχιδούκα της Αυστρίας Σαλβατώρ ("Wintertage auf Itaca. Prag. Druck und Verlag von Heinr. Mercy Sohn") που περιλαμβάνει και κοινές με την υπόλοιπη χώρα εκφράσεις.
Τέλος πάντων, στον χώρο αυτό θα αναφερθούν τόσο όσες εκφράσεις θεωρούνται άγνωστες στο ευρύ κοινό όσο και κάποιες τις οποίες γνωρίζουμε αλλά γράφονται/προφέρονται με διαφορετικό τρόπο. Γενικά μιλώντας, το βιβλίο στηρίχθηκε κυρίως στα λεγόμενα των γερόντων και των γυναικών, των ανθρώπων δηλαδή εκείνων που δεν είχαν φύγει από το νησί και διατηρούσαν -την εποχή εκείνη πάντα- την τοπική ντοπιολαλιά περισσότερο ανόθευτη σε αντίθεση με τους άνδρες, αρκετοί εκ των οποίων άφηναν τον τόπο τους για άλλες πολιτείες και χώρες ως μετανάστες ή ως ναυτικοί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη εκείνη την εποχή η διεθνοποίηση είχε προχωρήσει αρκετά μια και όπως αναφέρει ο συγγραφέας δεν συναντώνταν πλέον ούτε τοπικοί χοροί αλλά ούτε και τραγούδια χορού και τάβλας. Τα περισσότερα δημώδη άσματα είχαν εισαχθεί από την Αιτωλοακαρνανία, τα μόνα ίσως "καθαρά" άσματα είναι ορισμένα μοιρολόγια.
Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2007
Βαθύ - Περαχώρι
Bλέπουμε μια μερική άποψη της πρωτεύουσας (Βαθύ) και συγκεκριμένα την δεξιά πλευρά της όπως μπαίνει κανείς στο λιμάνι όπου και βρίσκεται το κέντρο της πόλης και η πλατεία (η οποία ανακατασκευάσθηκε πριν λίγα χρόνια, παλαιότερα ήταν πολύ μικρότερη ενώ για ένα διάστημα είχε μετατραπεί σε πάρκινγκ, δυστυχώς όμως κατά τη γνώμη μου η αισθητική της παραμένει αμφιλεγόμενη μια και παραπέμπει στο γνωστό προβληματικό ελληνικό μοτίβο όπου λείπει η ομορφιά της απλότητας) καθώς και τις πιό βόρειες "συνοικίες". Αριστερά και πάνω βλέπουμε μέρος του Περαχωρίου το οποίο δεσπόζει πάνω απ' το Βαθύ στην αγκαλιά του βουνού.
(σημ. :η κόκκινη κηλίδα στον χάρτη αντιπροσωπεύει την θέση μας ως
παρατηρητές.Το κίτρινο βέλος δείχνει το μέρος της πρωτεύουσας
το οποίο βλέπουμε).
Η τεχνοτροπία/νοοτροπία στην κατασκευή σπιτιών που δίνει συγκεκριμένο τοπικό χρώμα, είναι νομίζω αρκετά ευδιάκριτα στοιχεία, θα γίνουν όμως ακόμη πιό ευδιάκριτα με φωτογραφίες μεμονωμένων κτιρίων και κατοικιών που θα παρατεθούν αργότερα.
Πρώτες Εντυπώσεις
Κατά έναν περίεργο τρόπο, παρ' όλο που το νησί βρίσκεται δίπλα σε ένα άλλο πολύ μεγαλύτερο το οποίο έχει σαφώς καλύτερη τουριστική υποδομή ενώ παράλληλα μπορεί να επιδείξει πολυποίκιλη φυσική ομορφιά, κι ενώ ακόμη λίγο παραπάνω βρίσκεται άλλο ένα επίσης πανέμορφο, η Ιθάκη αιχμαλωτίζει όποιον την επισκέπτεται.
Προσωπικά δεν έχω ακούσει όσα χρόνια θυμάμαι τον εαυτό μου κάποιον να επισκέφθηκε την Ιθάκη και να μην μίλησε με μεγάλο ενθουσιασμό για την εμπειρία του αυτή. Εννοείται πως μιλώ για αυθεντικό, γνήσιο ενθουσιασμό και όχι αυτόν της ευγένειας που θυμίζει ελεημοσύνη, αυτόν που πολλές φορές και ο ίδιος έχω απευθύνει σε κάποιους λέγοντας "Α, από εκεί είσαι? Ωραίο νησί/τόπος/πόλη".
Γενικά μιλώντας (διότι ειδικότερα θα μιλήσουμε αργότερα), το νησί είναι αρκετά ορεινό για το μέγεθος του και δεν έχει τις μεγάλες αμμουδερές παραλίες των γειτόνων του. Αν έχεις επισκεφθεί την Κεφαλλονιά πριν, όλα στην Ιθάκη μοιάζουν σε μικρότερη κλίμακα και θα μπορούσε να πει κάποιος πως ότι υπάρχει στην Ιθάκη υπάρχει και στην Κεφαλλονιά, κάτι που όμως είναι αρκετά αποπροσανατολιστικό μια και ναι μεν υπάρχουν ομοιότητες αλλά η μορφολογία της Ιθάκης με τους πολυάριθμους μικρούς κολπίσκους, το έντονα ορεινό της (για το μέγεθος του νησιού) χρώμα καθώς επίσης και η αίσθηση του μεγαλείου που αποπνέει η ίδια της η ατμόσφαιρα, της προσδίδουν έναν "αέρα" που δεν συναντάται σε άλλο νησί του μεγέθους της. Το ίδιο συμβαίνει και με τη νοοτροπία των κατοίκων, η οποία ναι μεν ομοιάζει αρκετά με των γειτόνων μας αλλά...................άλλο Θιακός και άλλο Κεφαλλονίτης.
Γεγονός είναι ότι από μόνο του το πανέμορφο Βαθύ είναι μάλλον αρκετό ώστε να μη σου επιτραπεί να μην παρασυρθείς. Τα καλοκαιρινά βράδια που βρίσκεται κανείς στην πλευρά που είναι τα μπαράκια είναι μαγικά, μια και βλέπεις σαν καρτ ποστάλ τα φώτα του γραφικού οικισμού να καθρεφτίζονται στα νερά του φυσικού φιόρδ, πάνω στο οποίο ξαποσταίνουν τα κότερα, ενώ στο βάθος ψηλά, κάτω απ' την κορυφογραμμή του Μεροβιγλίου, φαίνονται άλλα φώτα, αυτά του Πέρα Χωριού. Κι από πάνω, αν δεν είναι σκοτεινή και έναστρη βραδιά όπου τα πάντα φαίνονται πιό καθαρά κι απ' το καλύτερο αστεροσκοπείο, το φεγγάρι, σαν μοναδικός και αποκλειστικός προβολέας, φωτίζει τα καλύτερα σημεία και τότε, το μόνο που αποζητά κανείς είναι να κρατήσει αυτή η εικόνα, αυτή η στιγμή, όσο το δυνατόν περισσότερο.
Προσωπικά μου αρέσει επίσης πάρα πολύ η διαδρομή μετά το Χάνι, στο στενότερο δηλαδή σημείο της Ιθάκης, προς τον Σταυρό, όπου καθώς κινείσαι βλέπεις το στενό της Ιθάκης που τελειώνει μόλις περίπου 3 μίλια πιό πέρα, οριοθετούμενο από την Κεφαλλονιά. Ένα στενό, που γίνεται ακόμη στενότερο όσο προχωρούμε βορειότερα και φτάνει περίπου στα 1,5 μίλια, ενώ λίγο πριν απ' αυτό το έσχατο κοντινότερο σημείο, μπορούμε να δούμε απέναντι το Φισκάρδο.
Άλλο πολύ όμορφο σημείο, ένα all time classic όπως θα έλεγαν κάποιοι, είναι η θέα από το Νήριτο (το βουνό απέναντι απ' το Βαθύ προς τον Βορρά, με ύψος 808 μ.) προς όλο το νότιο τμήμα του νησιού, με το Βαθύ και το λιμάνι να είναι "πιάτο", μια θέα και ένα ύψος που θυμίζουν πάρα πολύ τη Σαντορίνη.
Θα επανέλθουμε στο θέμα εκτενέστερα....
Προσωπικά δεν έχω ακούσει όσα χρόνια θυμάμαι τον εαυτό μου κάποιον να επισκέφθηκε την Ιθάκη και να μην μίλησε με μεγάλο ενθουσιασμό για την εμπειρία του αυτή. Εννοείται πως μιλώ για αυθεντικό, γνήσιο ενθουσιασμό και όχι αυτόν της ευγένειας που θυμίζει ελεημοσύνη, αυτόν που πολλές φορές και ο ίδιος έχω απευθύνει σε κάποιους λέγοντας "Α, από εκεί είσαι? Ωραίο νησί/τόπος/πόλη".
Γενικά μιλώντας (διότι ειδικότερα θα μιλήσουμε αργότερα), το νησί είναι αρκετά ορεινό για το μέγεθος του και δεν έχει τις μεγάλες αμμουδερές παραλίες των γειτόνων του. Αν έχεις επισκεφθεί την Κεφαλλονιά πριν, όλα στην Ιθάκη μοιάζουν σε μικρότερη κλίμακα και θα μπορούσε να πει κάποιος πως ότι υπάρχει στην Ιθάκη υπάρχει και στην Κεφαλλονιά, κάτι που όμως είναι αρκετά αποπροσανατολιστικό μια και ναι μεν υπάρχουν ομοιότητες αλλά η μορφολογία της Ιθάκης με τους πολυάριθμους μικρούς κολπίσκους, το έντονα ορεινό της (για το μέγεθος του νησιού) χρώμα καθώς επίσης και η αίσθηση του μεγαλείου που αποπνέει η ίδια της η ατμόσφαιρα, της προσδίδουν έναν "αέρα" που δεν συναντάται σε άλλο νησί του μεγέθους της. Το ίδιο συμβαίνει και με τη νοοτροπία των κατοίκων, η οποία ναι μεν ομοιάζει αρκετά με των γειτόνων μας αλλά...................άλλο Θιακός και άλλο Κεφαλλονίτης.
Γεγονός είναι ότι από μόνο του το πανέμορφο Βαθύ είναι μάλλον αρκετό ώστε να μη σου επιτραπεί να μην παρασυρθείς. Τα καλοκαιρινά βράδια που βρίσκεται κανείς στην πλευρά που είναι τα μπαράκια είναι μαγικά, μια και βλέπεις σαν καρτ ποστάλ τα φώτα του γραφικού οικισμού να καθρεφτίζονται στα νερά του φυσικού φιόρδ, πάνω στο οποίο ξαποσταίνουν τα κότερα, ενώ στο βάθος ψηλά, κάτω απ' την κορυφογραμμή του Μεροβιγλίου, φαίνονται άλλα φώτα, αυτά του Πέρα Χωριού. Κι από πάνω, αν δεν είναι σκοτεινή και έναστρη βραδιά όπου τα πάντα φαίνονται πιό καθαρά κι απ' το καλύτερο αστεροσκοπείο, το φεγγάρι, σαν μοναδικός και αποκλειστικός προβολέας, φωτίζει τα καλύτερα σημεία και τότε, το μόνο που αποζητά κανείς είναι να κρατήσει αυτή η εικόνα, αυτή η στιγμή, όσο το δυνατόν περισσότερο.
Προσωπικά μου αρέσει επίσης πάρα πολύ η διαδρομή μετά το Χάνι, στο στενότερο δηλαδή σημείο της Ιθάκης, προς τον Σταυρό, όπου καθώς κινείσαι βλέπεις το στενό της Ιθάκης που τελειώνει μόλις περίπου 3 μίλια πιό πέρα, οριοθετούμενο από την Κεφαλλονιά. Ένα στενό, που γίνεται ακόμη στενότερο όσο προχωρούμε βορειότερα και φτάνει περίπου στα 1,5 μίλια, ενώ λίγο πριν απ' αυτό το έσχατο κοντινότερο σημείο, μπορούμε να δούμε απέναντι το Φισκάρδο.
Άλλο πολύ όμορφο σημείο, ένα all time classic όπως θα έλεγαν κάποιοι, είναι η θέα από το Νήριτο (το βουνό απέναντι απ' το Βαθύ προς τον Βορρά, με ύψος 808 μ.) προς όλο το νότιο τμήμα του νησιού, με το Βαθύ και το λιμάνι να είναι "πιάτο", μια θέα και ένα ύψος που θυμίζουν πάρα πολύ τη Σαντορίνη.
Θα επανέλθουμε στο θέμα εκτενέστερα....
Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου 2007
Ιστορία Ιθάκης 4 (Από Γαλλική Κατοχή έως και σήμερα)
Μερικά χρόνια μετά τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, η περιοχή των Ιονίων ήρθε στη δικαιοδοσία της πρώτης γαλλικής Δημοκρατίας (1797-1798) με τη Συνθήκη του Campo Formio, και το νησί έγινε τιμητικά η πρωτεύουσα της περιοχής που περιελάμβανε την Κεφαλλονιά, τη Λευκάδα και μέρος της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας διαμορφώνοντας την ευρεία περιοχή της Ιθάκης.
Ο τοπικός πληθυσμός καλωσόρισε τους Γάλλους με ενθουσιασμό. Οι τελευταίοι πήραν τον έλεγχο των διοικητικών και δικαστικών συστημάτων, αλλά αργότερα η βαριά φορολογία που απαίτησαν καθώς και η σε πολλές περιπτώσεις κακή συμπεριφορά των Γάλλων στρατιωτών, προκάλεσε την αγανάκτηση των ανθρώπων. Κατά τη διάρκεια αυτής της μικρής ιστορικής χρονικής περιόδου, οι νέες ιδέες του συστήματος και της κοινωνικής δομής επηρέασαν πολύ τους κατοίκους του νησιού. Στο τέλος του 1798, τους Γάλλους διαδέχθηκαν οι Ρώσοι και οι Τούρκοι (1798-1807), οι οποίοι ήταν σύμμαχοι εκείνη την περίοδο. Η Κέρκυρα έγινε η πρωτεύουσα της λεγόμενης Επτανήσου Πολιτείας, και η μορφή κυβέρνησης ήταν δημοκρατική με μια Σύγκλητο δεκατεσσάρων μελών στην οποία η Ιθάκη είχε έναν αντιπρόσωπο.
Ο στόλος της Ιθάκης άκμασε όταν του επετράπη να μεταφέρει φορτία μέχρι τους λιμένες της Μαύρης Θάλασσας. Το 1807, μετά από συμφωνία με την Τουρκία, τα Επτάνησα για άλλη μια φορά ήρθαν στην δικαιοδοσία των Γάλλων (1807-1809). Οι Γάλλοι άρχισαν γρήγορα να προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν τον αγγλικό στόλο, που είχε γίνει πολύ ισχυρός, με την οικοδόμηση ενός οχυρού στο Βαθύ, κάτι που όπως μας δείχνει η ιστορία του νησιού προφανώς δεν βοήθησε διότι στα 1809 η Ιθάκη περιήλθε στην κατοχή των Άγγλων.
Με την Συνθήκη των Παρισίων του 1815, η Ιθάκη αποτέλεσε μέλος του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων, ένα προτεκτοράτο δηλαδή του Ηνωμένου Βασίλειου, έχοντας σαν σημαία την εξής :
Αξίζει να επισημάνουμε τον ρόλο τον οποίο διαδραμάτισε η Ιθάκη κατά τη διάρκεια του Αγώνα των Ελλήνων ενάντια στους Τούρκους. Οι προύχοντες της Ιθάκης συμμετείχαν στην Φιλική Εταιρεία που συνέβαλε στην οργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης του '21 και οι έλληνες μαχητές βρήκαν καταφύγιο εκεί. Επιπλέον, η συμμετοχή των Ιθακήσιων κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγίου και οι ναυμαχίες με τα τουρκικά σκάφη στη Μαύρη Θάλασσα και το Δούναβη ήταν σημαντικές.
Με την Συνθήκη του Λονδίνου του 1864, η Ιθάκη όπως και τα υπόλοιπα Επτάνησα δόθηκαν στην Ελλάδα.
Σημαντικότατο γεγονός της νεότερης ιστορίας της Ιθάκης, είναι η σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή που υπέστη το 1953 όταν ένας σεισμός κατέστρεψε τόσο αυτήν όσο και την Κεφαλλονιά, κάτι που επηρέασε τα μέγιστα την τοπική οικονομία και τις μνήμες των κατοίκων.
Κλείνουμε το σύντομο αυτό ιστορικό στα 1970, όταν το νησί Κάλαμος αποσπάστηκε διοικητικά από την Ιθάκη και πέρασε στην δικαιοδοσία της Λευκάδας.
Ο τοπικός πληθυσμός καλωσόρισε τους Γάλλους με ενθουσιασμό. Οι τελευταίοι πήραν τον έλεγχο των διοικητικών και δικαστικών συστημάτων, αλλά αργότερα η βαριά φορολογία που απαίτησαν καθώς και η σε πολλές περιπτώσεις κακή συμπεριφορά των Γάλλων στρατιωτών, προκάλεσε την αγανάκτηση των ανθρώπων. Κατά τη διάρκεια αυτής της μικρής ιστορικής χρονικής περιόδου, οι νέες ιδέες του συστήματος και της κοινωνικής δομής επηρέασαν πολύ τους κατοίκους του νησιού. Στο τέλος του 1798, τους Γάλλους διαδέχθηκαν οι Ρώσοι και οι Τούρκοι (1798-1807), οι οποίοι ήταν σύμμαχοι εκείνη την περίοδο. Η Κέρκυρα έγινε η πρωτεύουσα της λεγόμενης Επτανήσου Πολιτείας, και η μορφή κυβέρνησης ήταν δημοκρατική με μια Σύγκλητο δεκατεσσάρων μελών στην οποία η Ιθάκη είχε έναν αντιπρόσωπο.
Ο στόλος της Ιθάκης άκμασε όταν του επετράπη να μεταφέρει φορτία μέχρι τους λιμένες της Μαύρης Θάλασσας. Το 1807, μετά από συμφωνία με την Τουρκία, τα Επτάνησα για άλλη μια φορά ήρθαν στην δικαιοδοσία των Γάλλων (1807-1809). Οι Γάλλοι άρχισαν γρήγορα να προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν τον αγγλικό στόλο, που είχε γίνει πολύ ισχυρός, με την οικοδόμηση ενός οχυρού στο Βαθύ, κάτι που όπως μας δείχνει η ιστορία του νησιού προφανώς δεν βοήθησε διότι στα 1809 η Ιθάκη περιήλθε στην κατοχή των Άγγλων.
Με την Συνθήκη των Παρισίων του 1815, η Ιθάκη αποτέλεσε μέλος του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων, ένα προτεκτοράτο δηλαδή του Ηνωμένου Βασίλειου, έχοντας σαν σημαία την εξής :
Αξίζει να επισημάνουμε τον ρόλο τον οποίο διαδραμάτισε η Ιθάκη κατά τη διάρκεια του Αγώνα των Ελλήνων ενάντια στους Τούρκους. Οι προύχοντες της Ιθάκης συμμετείχαν στην Φιλική Εταιρεία που συνέβαλε στην οργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης του '21 και οι έλληνες μαχητές βρήκαν καταφύγιο εκεί. Επιπλέον, η συμμετοχή των Ιθακήσιων κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγίου και οι ναυμαχίες με τα τουρκικά σκάφη στη Μαύρη Θάλασσα και το Δούναβη ήταν σημαντικές.
Με την Συνθήκη του Λονδίνου του 1864, η Ιθάκη όπως και τα υπόλοιπα Επτάνησα δόθηκαν στην Ελλάδα.
Σημαντικότατο γεγονός της νεότερης ιστορίας της Ιθάκης, είναι η σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή που υπέστη το 1953 όταν ένας σεισμός κατέστρεψε τόσο αυτήν όσο και την Κεφαλλονιά, κάτι που επηρέασε τα μέγιστα την τοπική οικονομία και τις μνήμες των κατοίκων.
Κλείνουμε το σύντομο αυτό ιστορικό στα 1970, όταν το νησί Κάλαμος αποσπάστηκε διοικητικά από την Ιθάκη και πέρασε στην δικαιοδοσία της Λευκάδας.
Ιστορία Ιθάκης 3 (Aπό Μεσαίωνα έως και Οθωμανική κυριαρχία)
Τον 12ο και τον 13ο αιώνα, η Ιθάκη βρέθηκε κάτω από τον ζυγό των Νορμανδών και στη συνέχεια πέρασε στα χέρια λατινικών φύλων.
Στα 1479 οι Τούρκοι κατέκτησαν την Ιθάκη, καίγοντας χωριά, σκοτώνοντας και πιάνοντας αιχμάλωτους, κάτι που οδήγησε μέρος του πληθυσμού να εγκαταλείψει το νησί. Όσοι παρέμειναν, κρύβονταν στα βουνά φοβούμενοι εκτός των άλλων τους πειρατές που λυμαίνονταν το στενό της Ιθάκης καθώς και τους κόλπους του νησιού.
Στα πέντε χρόνια που ακολούθησαν, οι Τούρκοι, οι Ενετοί και οι Ισπανοί πρόβαλλαν διπλωματικές απαιτήσεις πάνω στην κυριαρχία του νησιού, ένα θέμα που έκλεισε εν τέλει με αυτήν να δίνεται στους Τούρκους. Όμως, οι Ενετοί είχαν ήδη αρχίσει να γίνονται υπερδύναμη της εποχής δημιουργώντας τον στόλο τους και τελικά η εύθραυστη ισορροπία δυνάμεων κατέληξε σε πόλεμο (1499). Με τη βοήθεια των Ισπανών, οι Ενετοί επέβαλλαν την κυριαρχία τους όχι μόνο στην Ιθάκη αλλά και σε όλα τα Επτάνησα (εκτός της Λευκάδας, η οποία σύμφωνα με την Συνθήκη του 1503 παρέμεινε στους Τούρκους).
Στα 1479 οι Τούρκοι κατέκτησαν την Ιθάκη, καίγοντας χωριά, σκοτώνοντας και πιάνοντας αιχμάλωτους, κάτι που οδήγησε μέρος του πληθυσμού να εγκαταλείψει το νησί. Όσοι παρέμειναν, κρύβονταν στα βουνά φοβούμενοι εκτός των άλλων τους πειρατές που λυμαίνονταν το στενό της Ιθάκης καθώς και τους κόλπους του νησιού.
Στα πέντε χρόνια που ακολούθησαν, οι Τούρκοι, οι Ενετοί και οι Ισπανοί πρόβαλλαν διπλωματικές απαιτήσεις πάνω στην κυριαρχία του νησιού, ένα θέμα που έκλεισε εν τέλει με αυτήν να δίνεται στους Τούρκους. Όμως, οι Ενετοί είχαν ήδη αρχίσει να γίνονται υπερδύναμη της εποχής δημιουργώντας τον στόλο τους και τελικά η εύθραυστη ισορροπία δυνάμεων κατέληξε σε πόλεμο (1499). Με τη βοήθεια των Ισπανών, οι Ενετοί επέβαλλαν την κυριαρχία τους όχι μόνο στην Ιθάκη αλλά και σε όλα τα Επτάνησα (εκτός της Λευκάδας, η οποία σύμφωνα με την Συνθήκη του 1503 παρέμεινε στους Τούρκους).
Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2007
Ιστορία Ιθάκης 2 (Από Ελληνιστική Εποχή έως και Βυζαντινά Χρόνια)
Κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής Περιόδου (800-180 Π.Χ.), οι Κορίνθιοι παραμέλησαν το μικρό και άγονο νησί. Η ανεξάρτητη οργανωμένη ζωή συνεχίστηκε στο βόρειο και νότιο μέρος του νησιού. Στο νότιο μέρος, στην περιοχή του Αετού (ανάμεσα στον Μπροστά και Πίσω Αετό), ιδρύθηκε η πόλη Αλαλκομενές. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στην περιοχή αυτή, βρέθηκαν πολλά αντικείμενα σημαντικής ιστορικής αξίας από αυτήν την περίοδο. Μεταξύ αυτών ήταν τα νομίσματα που κόπηκαν με το όνομα Ιθάκη και την εικόνα του Οδυσσέα αναφέροντας την αυτοδιοίκηση που υπήρχε.
Στο τέλος της περιόδου αυτής, την σκυτάλη στην κυριαρχία του νησιού πήραν οι Ρωμαίοι και σύμφωνα με την γνωστή ιστορική ροή των πραγμάτων και την δημιουργία της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αργότερα ήρθαν στην εξουσία οι Βυζαντινοί.
Σύμφωνα με τις διαφορετικές περιόδους, τους κατακτητές και τις περιστάσεις, ο πληθυσμός του νησιού άλλαζε. Αν και δεν υπάρχουν καθορισμένες αριθμητικές πληροφορίες μέχρι την ενετική περίοδο, θεωρείται ότι από τη Μυκηναϊκή έως την βυζαντινή περίοδο, ο αριθμός των κατοίκων ήταν αρκετές χιλιάδες, και βρίσκονταν κυρίως στο βόρειο μέρος του νησιού.
Στο τέλος της περιόδου αυτής, την σκυτάλη στην κυριαρχία του νησιού πήραν οι Ρωμαίοι και σύμφωνα με την γνωστή ιστορική ροή των πραγμάτων και την δημιουργία της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αργότερα ήρθαν στην εξουσία οι Βυζαντινοί.
Σύμφωνα με τις διαφορετικές περιόδους, τους κατακτητές και τις περιστάσεις, ο πληθυσμός του νησιού άλλαζε. Αν και δεν υπάρχουν καθορισμένες αριθμητικές πληροφορίες μέχρι την ενετική περίοδο, θεωρείται ότι από τη Μυκηναϊκή έως την βυζαντινή περίοδο, ο αριθμός των κατοίκων ήταν αρκετές χιλιάδες, και βρίσκονταν κυρίως στο βόρειο μέρος του νησιού.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)